Bí quyết nấu rượu gạo truyền thống bằng cơm nếp thơm ngon

Rượu gạo là thức uống tưởng chừng như đơn giản nhưng lại chứa đựng cả tinh hoa văn hóa của người Việt. Rượu được nấu từ cơm nếp, men rượu, ủ rượu đúng cách, mỗi giọt rượu là sự kết tinh giữa hương vị truyền thông và sự chăm chút tỉ mỉ. Vậy làm sao để nấu được mẻ rượu gạo từ cơm nếp thơm ngon, trong vắt, không bị chua, không bị hôi men? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm vững từng bước ủ rượu và cách chưng cất truyền thống, thành công ngay lần đầu tiên.

Vì sao rượu gạo truyền thống từ cơm nếp được ưa chuộng

Rượu gạo là loại rượu được nấu hoàn toàn từ tinh bột gạo, men rượu truyền thống và nước. Không cần hóa chất tạo mùi, không dùng chất phụ gia, chính độ lên men tự nhiên này đã tạo nên rượu có mùi thơm đặc trưng của cơm nếp, vị cay nhẹ, hậu ngọt, phù hợp với người Việt.

Vào mỗi dịp lễ Tết, cưới hỏi hay giỗ chạp đều có mặt rượu gạo trong mỗi mâm cơm, thường là do chính nhà gia chủ nấu để chiêu đãi khách. Một ngụm rượu tinh túy mang đậm bản sắc văn hóa, sự kì công của người làm, vừa ấm lòng vừa tốt cho hệ tiêu hóa. Ngày nay mặc dù có nhiều loại rượu công nghiệp, rượu gạo truyền thống vẫn được ưa chuộng vì độ đậm đà, thơm mùi cơm nếp, không bị lẫn tạp chất, đảm bảo vệ sinh và chất lượng.

Chọn loại nếp nào là ngon để nấu rượu

Chất lượng rượu ngon phụ thuộc vào 70% loại nếp ủ rượu ngon. Trong nghệ thuật nấu rượu, nếp là nguyên liệu quyết định độ thơm, độ ngọt và lượng rượu thu được sau khi chưng cất. Một số loại nếp phổ biến được người nấu rượu đánh giá cao:

• Nếp cái hoa vàng: có hạt tròn, thơm đậm, dẻo, là lựa chọn số 1 để nấu rượu.
• Nếp nương (Tây Bắc): hương vị đậm đà, dẻo mềm, thơm tự nhiên.
• Nếp than: cho rượu có màu nâu nhẹ, vị lạ, dùng cho những ai thích rượu dược tính.
• Nếp trắng thường: phổ biến, giá rẻ, tuy nhiên vị không đậm bằng các loại trên.

Khi chọn nếp, nên chọn gạo mới, không bị mốc, hạt nguyên vẹn, không lẫn tạp chất. Gạo càng thơm, càng dẻo, rượu cho ra càng trong và ngọt hậu.

Men rượu – bí quyết làm nên hương vị rượu thơm ngon

Men rượu truyền thống thường được làm từ bột gạo trộn với các loại thảo dược như cam thảo, xuyên khung, đinh lăng, quế chi, gừng khô… Sau đó ép thành bánh, phơi khô và bảo quản. Những loại men này giúp quá trình lên men diễn ra chậm, đều và tạo hương vị thơm đặc trưng.

Hiện nay, bạn có thể mua men truyền thống ở các làng nghề như Phú Lộc (Thanh Hóa), Kim Sơn (Ninh Bình), Bàu Đá (Bình Định)… Ngoài ra, cũng có các loại men công nghiệp, nhưng hương vị sẽ kém đặc trưng hơn.

Lưu ý khi chọn men:

• Men khô, không bị mốc.
• Có mùi thơm nhẹ, không nồng.
• Vỡ nhẹ nhưng không vụn như cát.

Tỷ lệ men thường dùng là khoảng 1kg men cho 20–25kg gạo nếp.

Các bước nấu rượu gạo thơm ngon tại nhà

Quy trình nấu rượu gạo truyền thống từ cơm nếp, được nhiều người dân vùng quê áp dụng qua hàng chục năm, tích lũy kinh nghiệm và truyền lại những bí quyết nấu rượu gạo thơm ngon tại nhà.

Nấu cơm nếp

• Mang gạo nếp đi vo sạch, sau đó ngâm cùng nước trong 6-8 tiếng để hạt gạo mềm
• Đem đi đồ xôi bằng chõ trong 40-50 phút
• Khi cơm chín dẻo, tơi, mềm, xới đều xôi rồi để nguội hoàn toàn

Trộn men

• Men mua về đem đi giã nhỏ
• Sau đó rắc đều lên từng lớp cơm nếp, vừa rắc vừa trộn kỹ
• Sau khi trộn xong thì cho vào chum để ủ, đậy kĩn nắp

Ủ cơm lên men

• Ủ kín trong vòng 2-3 ngày đầu, sau đó mở nhẹ nắp để hơi rượu thoát ra
• Quá trình ủ kéo dài 5-7 ngày đối với khu vực nóng như miền Nam, nếu ở khu vực lạnh có thể lâu hơn
• Cơm bắt đầu tiết ra nước, có mùi thơm, vắt nước từ cơm để cất thành rượu

Chưng cất

• Cho cơm rượu vào nồi nấu rượu
• Chưng cất bằng công cụ chuyên dụng để tách rượu ra khỏi cơm
• Rượu thu được là rượu mộc, có nồng độ từ 40-50 độ C

Ủ rượu gạo như thế nào?

Sau khi chưng cất, việc bảo quản rượu cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuối cùng. Rượu càng để lâu sẽ càng trong, thơm và có vị ngọt tự nhiên

• Dụng cụ ủ: Nên ủ trong chum sành, thủy tinh, tuyệt đối không dùng can nhựa hoặc bình nhựa vì dễ khiến rượu bị oxy hóa
• Thời gian ủ: Ít nhất là 1 tháng để rượu hạ thổ, nhưng tốt nhất là 3-6 tháng để rượu trong và không bị nồng độ quá cao
• Nơi ủ: Nên ủ trong nơi mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp, nên đặt nơi thoáng, có thể chộn xuống đất hay còn gọi là “rượu hạ thổ”

Kết lại

Nấu rượu gạo truyền thống bằng cơm nếp không đơn thuần là một quy trình kỹ thuật, mà còn là một nét văn hóa lâu đời của người Việt. Từ việc chọn loại nếp ngon, chọn men rượu đúng chuẩn, đến từng bước ủ và chưng cất, tất cả đều đòi hỏi sự cẩn trọng và cái tâm trong từng công đoạn. Nếu bạn yêu thích những thực phẩm tuổi thơ và mang đậm văn hóa của người Việt, muốn tìm lại hương vị quê hương ngay trong căn bếp của mình, hãy bắt tay vào nấu thử một mẻ rượu gạo tại nhà ngay bài viết trên.