Nồng độ axit uric cao bao nhiêu là bị gout ?

Rất nhiều người chỉ phát hiện mình bị gout sau một cơn đau khớp dữ dội vào ban đêm. Nhưng thực tế gout không xuất hiện một cách đột ngột, nó âm thầm hình thành từ một chỉ số sinh hóa trong máu. Vậy axit uric là gì? Nồng độ bao nhiêu là bình thường, tăng đến mức nào thì nguy cơ gout bắt đầu xuất hiện? Hiểu đúng về axit uric không chỉ giúp phòng tránh gout mà còn giúp bản vệ thận, tim mạch và sức khỏe lâu dài.

Axit uric là gì và vì sao chỉ số này liên quan trực tiếp đến bệnh gout?

Trước khi bàn đến con số cụ thể, cần hiểu rõ bản chất của axit uric và mối liên hệ chặt chẽ giữa chất này với bệnh gout. Axit uric là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể. Purin là hợp chất có sẵn trong nhiều loại thực phẩm như thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản, rượu bia, đồng thời cũng được cơ thể tự tổng hợp khi tế bào chết và tái tạo.

Sau khi hình thành, axit uric sẽ được hòa tan trong máu và đào thải chủ yếu qua thận, một phần nhỏ qua đường tiêu hóa. Khi quá trình sản sinh và đào thải cân bằng, nồng độ axit uric trong máu sẽ ổn định và không gây hại.

Vấn đề bắt đầu khi : Cơ thể tạo ra quá nhiều axit uric. Hoặc thận đào thải axit urix kém

Lúc này axit uric dư thừa sẽ tích tụ trong máu. Khi vượt quá ngưỡng hòa tan, chúng kết tinh thành tinh thể urat monosodium. Các tinh thể này lắng đọng tại khớp, mô mềm, thận và gây phản ứng viêm dữ dội, đó chính là cơ chế hình thành gout.

Nồng độ axit uric bao nhiêu được xem là bình thường?

Theo các tài liệu y khoa và khuyến cáo lâm sàng, nồng độ axit uric trong máu được xem là bình thường khi nằm trong các khoảng sau:

• Nam giới: 210 – 420 µmol/L (tương đương 3,5 – 7,0 mg/dL)
• Nữ giới: 150 – 360 µmol/L (tương đương 2,5 – 6,0 mg/dL)

Sự khác biệt giữa nam và nữ chủ yếu do ảnh hưởng của hormone estrogen. Estrogen giúp tăng đào thải axit uric qua thận, vì vậy phụ nữ trước mãn kinh thường có nồng độ axit uric thấp hơn nam giới.

Trường hợp khác:

• Một người có axit uric 6,8 mg/dL vẫn nằm trong ngưỡng cho phép
• Nhưng nếu duy trì mức này kéo dài, cộng thêm chế độ ăn giàu purin và chức năng thận suy giảm, nguy cơ gout vẫn có thể xuất hiện

Do đó, khi đánh giá axit uric, không chỉ nhìn vào một con số đơn lẻ mà cần xem xét cả xu hướng tăng, thời gian duy trì và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Axit uric tăng cao từ mức nào thì nguy cơ mắc gout?

Về mặt sinh lý học, ngưỡng hòa tan của axit uric trong máu là khoảng 6,8 mg/dL (≈ 404 µmol/L). Khi vượt qua ngưỡng này, axit uric rất dễ kết tinh.

• Axit uric 7,0 – 8,0 mg/dL: Nguy cơ gout bắt đầu hình thành. Có thể chưa có triệu chứng, nhưng tinh thể urat đã âm thầm lắng đọng.
• Axit uric 8,0 – 9,0 mg/dL: Nguy cơ cao xuất hiện các cơn gout cấp, đặc biệt khi ăn nhiều đạm, uống rượu bia hoặc stress.
• Axit uric ≥ 9,0 mg/dL: Nguy cơ gout rất cao, dễ tái phát nhiều lần, tăng khả năng hình thành tophi (hạt gout) và tổn thương thận.

Gout thường đánh úp khi hội tụ đủ điều kiện thuận lợi : Do ăn uống quá mức, mất nước, nhiễm lạnh, sau phẫu thuật hoặc dùng thuốc lợi tiểu. Có người mang chỉ số cao trong nhiều năm nhưng chưa từng lên lên cơn gout là do chưa đủ yếu tố để xuất hiện cơn đau.

Nồng độ axit uric cao kéo dài gây ra những hậu quả gì cho cơ thể?

Đầu tiên là ảnh hưởng đến hệ xương khớp, tinh thể urat gây viêm khớp tái đi tái lại, làm tổn thương sụn khớp, biến dạng khớp, hạn chế vận động. Về lâu dài, người bệnh có thể làm mất khả năng lao động và sinh hoạt bình thường.

Tiếp theo là ảnh hưởng từ thận, thận vừa là cơ quan đào thải axit uric, vừa là nơi dễ bị tổn thương nhất khi axit uric tăng cao. Tinh thể urat có thể lắng đọng tại ống thận, gây sỏi thận, viêm thận kẽ và suy giảm chức năng thận. Khi thận yếu khả năng đào thải axit uric lại càng kém, tạo thành vòng xoắn bệnh lý nguy hiểm.

Ngoài ra còn có thể ảnh hưởng đến: Tăng nguy cơ huyết áp cao, rối loạn chuyển hóa, mắc bệnh về tim mạch, đột quỵ…

Chủ động kiểm soát axit uric

Thứ nhất là theo dõi chỉ số định kỳ. Người có tiền sử gia đình bị gout, thừa cân, uống nhiều rượu bia, ăn nhiều đạm hoặc có bệnh thận nên xét nghiệm axit uric định kỳ 6-12 tháng/ lần.

Thứ hai là điều chỉnh lối sống, uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp tăng đào thải axit uric qua thận. Hạn chế rượu bia, nội tạng động vật, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn giúp giảm lượng purin qua thận. Duy trì cân nặng hợp lý và vận động đều đặn cũng giúp cải thiện chuyển hóa.

Thứ ba là kiểm soát từ gốc chuyển hóa. Nhiều người hiện nay lựa chọn giải pháp hỗ trợ từ thảo dược, thực phẩm tự nhiên nhằm hỗ trợ đào thải axit uric, giảm tích tụ tinh thể urat và ổn định chuyển hóa lâu dài.

Việc chủ động theo dõi, điều chỉnh lối sống và kiểm soát chuyển hóa từ sớm chính là chìa khóa giúp phòng ngừa gout và bảo vệ sức khỏe lâu dài.