Tại sao bạn không nên ăn tiết canh và nem sống ?

Tiết canh, nem sống là những món ăn truyền thống phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi hay tiệc nhậu. Tuy nhiên, sau vẻ ngoài hấp dẫn và tươi sống, đó lại là hoàng loạt mối nguy hiểm tiềm ẩn về sức khỏe. Bài viết này sẽ lý giải lý do vì sao bạn nên loại bỏ tiết canh và nem sống khỏi thực đơn dinh dưỡng của gia đình nếu muốn bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và đường ruột.

Văn hóa ẩm thực ăn tiết canh, nem chua sống

Ở Việt Nam, việc dùng tiết canh hay nem chua sống không còn xa lạ, đặc biệt là các vùng nông thôn hoặc trong những dịp họp mặt gia đình, người thân. Tiết canh được xem như một món ăn vặt bổ máu, còn nem chua sống thì hấp dẫn bởi vị chua nhẹ, dai giòn, hương vị này kích thích vị giác của người nhậu.

Tiết canh thường được chế biến từ huyết sống của con lợn, trộn cùng với lạc, thịt băm, được xem là một món lạ miệng, không ngán. Còn nem chua sống tuy có lên men nhưng trong quá trình này không được kiểm soát kỹ thuật nên vẫn có thể chứa mầm bệnh như sán, ký sinh giun.

Thói quen ăn đồ sống bắt nguồn từ đồ tươi và ngon, thậm chí nhiều người còn cho rằng ăn tiết canh giúp tăng cường sinh lực, bổ máu, nem sống thì chống ngán, dễ ăn. Tuy nhiên, sự thật về mặt vi sinh và an toàn thực phẩm thì hoàn toàn ngược lại.

Những nguy hiểm khi ăn tiết canh, nem sống

Một bát tiết canh và nem sống chưa được chế biến sẽ rất tươi, bắt mắt nhưng nguyên liệu này không hề sạch. Dưới lớp đông mềm mịn là hàng loạt mầm bệnh từ vi khuẩn, ký sinh trùng đến các tác nhân gây nhiễm trùng máu.

Nhiễm liên cầu khuẩn lợn

Đây là bệnh nguy hiểm thường gặp ở người ăn tiết canh hoặc thịt lợn chưa nấu chín. Vi khuẩn này gây ra nhiễm trùng máu, viêm màng não, sốc nhiễm khuẩn và có thể dẫn tới tử vong hoặc mất thính lực vĩnh viễn.

Nhiễm sán dây, sán lá gan lớn

Tiết canh hoặc nem chua sống làm từ thịt chưa được nấu chín, có thể chứa trứng hoặc ấu trùng của các loại sán. Khi vào cơ thể, chúng không chỉ cư trú ở ruột mà còn có thể di chuyển đến gan, phổi, lâu này có thể lên tới não, gây áp xe gan, động kinh, rối loạn thần kinh, dẫn tới tử vong

Nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Thịt sống nếu không được bảo quản đúng cách có thể phân hủy và sinh ra độc tố, gây ngộ độc cấp, đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, đặc biệt nguy hiểm với người già và trẻ nhỏ

Các loại vi khuẩn gây hại có trong nem sống và tiết canh

Không chỉ là sán và liên cầu khuẩn lợi, các món ăn sống như tiết canh, nem chua cũng có thể chứa hàng loạt vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm cho sức khỏe:

• E.coli: Là vi khuẩn gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, và trong nhiều trường hợp có thể dẫn đến nhiễm khuẩn huyết hoặc tổn thương thận nghiêm trọng.
• Salmonella: Là một trong những nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm từ thịt sống. Vi khuẩn này tồn tại phổ biến trong thịt lợn và gà nếu không được nấu chín.
• Listeria monocytogenes: Đây là vi khuẩn có thể phát triển ngay cả trong điều kiện lạnh. Khi nhiễm, người bệnh dễ bị viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch.

Ngoài ra, nem chua sống được sản xuất thủ công không đảm bảo điều kiện vệ sinh còn có thể chứa nấm mốc, độc tố aflatoxin – tác nhân được cho là liên quan đến ung thư gan nếu tích lũy lâu dài trong cơ thể.

Nhiều ca nhập viện do ăn nem chua sống và tiết canh

Trong 10 năm trở lại đây, các bệnh viện tuyến trung ương và địa phương ghi nhận tăng mạnh số ca nhập viện do liên cầu khuẩn lợn, nhiều trường hợp là sau khi ăn tiết canh.

Theo Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới Trung Ương, chỉ trong một tháng cao điểm, có đến hàng chục ca nhập viện do biến chứng nguy hiểm từ liên cầu khuẩn lợn. Các triệu chứng thường thấy gồm sốt cao, đau đầu, co giật, rối loạn ý thức, thậm chí hôn mê.

Không dừng lại ở đó, báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) cho thấy nhiều đợt ngộ độc tập thể sau khi dùng nem sống hoặc tiết canh trong các buổi tiệc, cưới hỏi. Điều đáng nói là những ca bệnh nặng thường có yếu tố “tự chế biến” tại nhà, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đáng tiếc hơn, nhiều người khi có triệu chứng ban đầu thường chủ quan hoặc tự điều trị bằng mẹo dân gian, khiến bệnh tiến triển nặng, mất thời gian và chi phí chữa trị, thậm chí để lại di chứng suốt đời.

Lời khuyên từ chuyên gia

Các chuyên gia y tế, đặc biệt là từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới và Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo:

• Tuyệt đối không ăn tiết canh hoặc thịt sống, đặc biệt là từ thịt lợn, vịt, ngan. Những món này dù chế biến sạch nhưng không qua nhiệt độ cao vẫn không loại bỏ được vi khuẩn và ký sinh trùng.
• Đừng tin tưởng tuyệt đối vào nem tự làm tại nhà hoặc nem ủ chua thủ công. Việc “lên men” không có kiểm soát, không diệt được mầm bệnh, chỉ làm thay đổi vị giác mà thôi.
• Phụ nữ mang thai, người có hệ miễn dịch yếu, người cao tuổi, trẻ nhỏ là nhóm đối tượng nên đặc biệt tránh xa các món ăn chưa chín kỹ để bảo vệ sức khỏe.

Thay vào đó, hãy chọn các phương pháp chế biến an toàn như:

• Tiết luộc chín kỹ dùng làm món ăn thay vì tiết canh.
• Nem nướng, nem chua rán, chả nem hấp là những biến tấu an toàn và không kém phần hấp dẫn.
• Sử dụng thảo dược kháng khuẩn tự nhiên như gừng, tỏi, lá trầu khi chế biến món ăn để tăng đề kháng và hỗ trợ hệ tiêu hóa.

KẾT LẠI

Thói quen ăn tiết canh, nem chua sống không chỉ là vấn đề về sở thích mà còn là mối nguy tiềm ẩn với sức khỏe cộng đồng. Trong bối cảnh ngày càng có nhiều ca nhiễm sán, liên cầu khuẩn, và vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm, việc loại bỏ hoàn toàn các món sống khỏi bữa ăn là điều cần thiết.

Không thể phủ nhận hương vị hấp dẫn của những món ăn truyền thống này, nhưng hãy nhớ rằng mỗi bữa ăn là một lựa chọn cho sức khỏe hoặc rước bệnh vào người. Hãy chọn những món đã được nấu chín kỹ, chế biến sạch sẽ để vừa giữ được hương vị, vừa đảm bảo an toàn tuyệt đối.