Tại sao nhiều người trẻ thích tự nhận mình bị OCD

Trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, ngày càng có nhiều bạn trẻ tự gán cho mình những câu nói đang trend như OCD, fomo, ADHD…Đặc biệt cụm từ OCD đang trở thành một câu cửa miệng phổ biến, không chỉ trong giao tiếp đời thường mà còn tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội như Tiktok, Facebook…

Nhưng liệu OCD có dễ mắc bệnh và thực sự bạn hiểu OCD có nghĩa là gì? Việc “tự nhận mình mắc OCD” chỉ đơn giản là một cách mô tả tính cách cẩn thận. Bài viết sau đây sẽ giải đáp thắc mắc của bạn và đi lý giải cụm từ OCD có nghĩa là gì?

OCD là gì? Những hành vi nào cho thấy mình bị OCD

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có tên đầy đủ là (Obsessive Compulsive Disorder) đây là một bệnh lý tâm thần được Tổ chức Y tế Thế giới và nhiều hiệp hội tâm lý học công nhận là rối loạn lo âu, đặc trưng bởi những suy nghĩ ám ảnh và hành vi cưỡng chế lặp đi lặp lại.

• Ám ảnh về sạch sẽ: Rửa tay hằng chục lần mỗi ngày, lo sợ vi khuẩn luôn ở bên cơ thể
• Kiểm tra liên tục: Luôn kiểm tra cửa đã khóa chưa, hay đã tắt máy lạnh, tắt bếp chưa…Những lo lắng này luôn ở mãi trong đầu mặc dù đã kiểm tra nhiều lần
• Tư duy cưỡng chế: Bản thân ở trong trạng thái đếm số bước, số lần rửa tay, số lần làm điều gì đó nhưng buộc phải theo quy tắc riêng
• Suy nghĩ xâm nhập không thể kiểm soát: Chẳng hạn như sợ làm tổn thương ai đó, dù không muốn làm
• Mọi vật phải đối xứng, đúng trật tự: Cảm giác bất an cực độ nếu mọi thức không hoàn hảo, đồ vật phải ngăn nắp theo màu sắc, kích thước

Những hành vi này gây khổ sở, ảnh hưởng đến chất lượng công việc và đời sống cá nhân. Đây là những dấu hiệu nhận biết sự khác biệt giữa OCD và người thích sự gọn gàng, sạch sẽ. OCD được chẩn đoán khi người bệnh ý thức được sự vô lý của hành vi nhưng không thể kiểm soát bản thân, tình trạng này kéo dài ít nhất 1 giờ mỗi ngày hoặc ám ảnh cả đời.

Vì sao giới trẻ thường tự nhận mình vị OCD?

Câu nói OCD bắt gặp nhiều ở các trang mạng xã hội và trong giao tiếp hằng ngày của giới trẻ. Nhưng vì sao lại có xu hướng này?

Giới trẻ ngày này sống trong môi trường đề cao sự sáng tạo, nổi bật bản thân trong đám đông. Điều này đã khiến một phần giới trẻ gen z ngày nay lôi câu nói OCD ra để trêu chọc, tạo nên một câu hot trend luôn lặp đi lặp lại dạo gần đây. Về mặt tích cực thì cụm từ OCD trên các trang mạng xã hội cũng đã cung cấp thêm một phần kiến thức cho những đối tượng mới tiếp cận.

Tuy nhiên có khá nhiều người trẻ hiện nay chưa có sự tiếp cận đầy đủ và chính xác với kiến thức tâm lý học. Họ dễ nhầm lẫn giữa cảm xúc và chẩn đoán y khoa, giữa tính cách và rối loạn. Cụm từ OCD trở thành một thói quen nói vui, đôi khi nó cũng là đánh tráo khái niệm mà không ý thức rõ ràng về hậu quả, khiến nhiều người tự gắn cho mình các mác OCD, đây là căn bệnh về tâm lý và ảnh hưởng tới người bệnh cả đời.

Mạng xã hội và trào lưu tự chẩn đoán để tạo “Hot Trend”

Hashtag #OCD có hàng triệu lượt xem trên Titok, Instagram, Facebook…thông thường những câu nói này như một câu cửa miệng, bắt trend với xu hướng ngày nay.

Hiện tượng tự chẩn đoán bệnh lý qua mạng xã hội đang ngày càng phổ biến. Giới trẻ thường chỉ xem vài clip hoặc bài test tâm lý trên Tiktok và ngay lập tức gán cho mình đang mắc bệnh tâm lý. Không hỏi ý kiến của bác sĩ hay chuyên gia, không hiểu đầy đủ về bệnh nhưng lại tự kết luận rằng tôi mắc OCD. Và đôi khi câu nói này được dùng như một trò đùa tạo nên sự hot trend và gây sự chú ý cho người khác.

Không chỉ OCD mà các rối loạn khác như lo âu xã hội, sợ đám đông, ADHD cũng đang bị biến thành một chủ đề được nhiều người bàn tán trên mạng xã hội. Trào lưu OCD đang nổi lên cũng tạo hiệu ứng fomo cho nhiều bạn trẻ, sợ câu nói của mình không bắt kịp trend, sợ mình không hài hước.

Phân biệt giữa “Thói quen cẩn thận” và rối loạn OCD

Câu nói OCD tưởng chừng như vô hại nhưng có thực sự bạn đang OCD thật không? Hãy cùng đi tìm hiểu và giải đáp câu hỏi ngay sau đây

Thói quen cẩn thận

Đây là biểu hiện bất thường của một người có trách nhiệm, cầu toàn hoặc yêu thích sự gọn gàng. Những thói quen này không gây phiền phức cho bản thân và người khác, thậm chí còn được đánh giá cao vì sự sạch sẽ, ngăn nắp.

Ví dụ:

• Gấp quần áo ngay ngắn, ngăn nắp
• Kiểm tra kỹ tài liệu và cẩn thận trước khi gửi
• Luôn sắp xếp bàn tài liệu sạch sẽ

Rối loạn OCD

Khác với thói quen gọn gàng, OCD là bệnh lý cần điều trị. Người bị OCD biết hành vi của mình là vô lý nhưng không thể kiềm lại được, cơ thể bức bối và khó chịu khi không thực hiện. Cảm giác lo âu, sợ hãi chi phối mạnh mẽ khiến họ buộc phải hành động để giảm căng thẳng tạm thời

Ví dụ:

• Lau tay đến nỗi da bong tróc vì sợ vi khuẩn
• Phải đếm đủ số bước, nếu thiếu thì quay lại làm lại
• Không thể đi ngủ nếu mọi thức không cân đối tuyệt đối

Sự khác biệt

Tóm lại

Sự cẩn thận là điều quý, nhưng tự nhận bị OCD chỉ vì thích sự ngăn nắp không khiến bạn trở nên đặc biệt hơn, mà đôi khi còn gây tổn thương đến những người thật sự mắc bệnh.

Nếu bạn cảm thấy mình đang gặp vấn đề với sự lo âu, ám ảnh, hoặc các hành vi cưỡng chế lặp đi lặp lại, hãy tìm đến chuyên gia tư vấn tâm lý để được điều trị sớm nhất.