5 Vị Thuốc Dân Gian Giúp Người Trung Niên Ngủ Ngon Hơn – Góc Nhìn Đông Y

Giấc ngủ là một phần thiết yếu trong cuộc sống con người, đặc biệt khi bước vào độ tuổi trung niên. Đây là giai đoạn cơ thể bắt đầu có những thay đổi rõ rệt về cả thể chất và tinh thần, khiến nhiều người đối mặt với tình trạng mất ngủ kéo dài. Theo thống kê, có đến hơn 40% người trung niên gặp vấn đề về giấc ngủ, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Y học hiện đại đưa ra nhiều nguyên nhân như căng thẳng thần kinh, rối loạn nội tiết tố, bệnh lý mãn tính… Trong khi đó, Đông y lại nhìn nhận sâu hơn về sự mất cân bằng âm dương, suy nhược tạng phủ – đặc biệt là Tâm, Can và Thận. Trong chương trình “Thuốc Nam cho người Việt” trên VTC16, PGS.TS.BS Dương Trọng Hiếu đã chia sẻ 5 vị thuốc dân gian vừa dễ tìm, vừa an toàn, có thể hỗ trợ cải thiện giấc ngủ hiệu quả cho người trung niên. Dưới đây là nội dung chi tiết.

Nguyên Nhân Mất Ngủ: Đông – Tây Y Kết Hợp Nhìn Nhận

Từ góc nhìn của Tây y, mất ngủ có thể xuất phát từ:

• Stress kéo dài do công việc, gia đình

• Rối loạn hormone ở tuổi trung niên

• Bệnh lý nền: cao huyết áp, tiểu đường, đau xương khớp

• Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học: sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, dùng caffeine buổi tối…

Còn theo Đông y, mất ngủ thường do rối loạn chức năng của Tâm (tim), Can (gan), Thận, dẫn đến khí huyết không điều hòa, tâm thần bất an. Vì vậy, cách điều trị của Đông y thường hướng tới việc bổ tâm, an thần, dưỡng huyết và điều hòa khí huyết bằng các loại thảo dược tự nhiên.

5 Vị Thuốc Dân Gian Hỗ Trợ Trị Mất Ngủ

1. Tâm Sen – Dịu Dàng An Thần

Tâm sen (tim sen) là phần mầm màu xanh nằm bên trong hạt sen. Tâm sen có vị đắng, tính hàn, được biết đến với công dụng thanh nhiệt, an thần, hỗ trợ điều hòa tim mạch và cải thiện giấc ngủ.

• Tác dụng: Hỗ trợ an thần, giúp ngủ ngon, giảm hồi hộp, lo âu.

• Cách dùng: Dùng khoảng 2-3g tâm sen hãm trà, uống 1 lần vào buổi tối trước khi đi ngủ. Có thể kết hợp với hạt sen để làm món cháo tâm sen hoặc nước hầm.

• Lưu ý: Không nên dùng quá liều. Người thể hàn hoặc huyết áp thấp nên cẩn trọng vì tâm sen có tính hàn mạnh, dễ gây lạnh bụng, tụt huyết áp.

2. Long Nhãn – Bổ Huyết Dưỡng Tâm

Long nhãn (nhãn nhục) là phần thịt của quả nhãn sấy khô, thường được dùng trong Đông y để bồi bổ cơ thể và điều trị mất ngủ.

• Tác dụng: Dưỡng tâm, an thần, bổ khí huyết – rất phù hợp với người suy nhược, thiếu máu, thường xuyên mệt mỏi, hay quên.

• Cách dùng: Dùng 10-15g long nhãn nấu cháo, chưng tổ yến, pha trà hoặc ăn trực tiếp.

• Lưu ý: Long nhãn có lượng đường cao nên người bị tiểu đường cần kiểm soát liều lượng.

3. Lá Vông – Dịu Nhẹ Mà Hiệu Quả

Lá vông nem (còn gọi là vông nem) là một loại lá quen thuộc, thường mọc hoang quanh nhà. Đông y sử dụng lá này như một vị thuốc có tác dụng an thần, hỗ trợ ngủ ngon.

• Tác dụng: Làm dịu thần kinh, giúp dễ ngủ, đặc biệt với người bị mất ngủ nhẹ hoặc khó đi vào giấc ngủ.

• Cách dùng: Lấy khoảng 10-15 lá vông tươi, rửa sạch, nấu canh hoặc sắc nước uống vào buổi tối.

• Lưu ý: Lá vông có tác dụng hạ huyết áp nhẹ nên người huyết áp thấp không nên dùng nhiều.

4. Toan Táo Nhân – Mạnh Mẽ Và Sâu Giấc

Toan táo nhân là nhân của hạt táo ta, được sao vàng hoặc sao đen trước khi dùng để gia tăng hiệu quả.

• Tác dụng: An thần mạnh, giúp ngủ sâu, ít mộng mị, cải thiện tình trạng thức giấc giữa đêm.

• Cách dùng: Sao vàng rồi sắc uống 10-12g mỗi ngày, có thể kết hợp với cam thảo, phục thần để tăng hiệu quả.

• Lưu ý: Không dùng cho phụ nữ có thai, người bị tiêu hóa kém.

5. Cây Lạc Tiên – Dây Leo Dân Dã, An Thần Tự Nhiên

Cây lạc tiên mọc nhiều ở vùng quê, dễ trồng, dễ thu hái. Đây là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền.

• Tác dụng: Giải nhiệt, an thần, giảm căng thẳng thần kinh. Thích hợp với người bị mất ngủ do stress, áp lực tinh thần.

• Cách dùng: Dùng 20-30g lạc tiên khô sắc nước uống hằng ngày. Có thể nấu canh với thịt bằm như một món ăn bổ dưỡng.

• Lưu ý: Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ không nên dùng nếu không có chỉ định của thầy thuốc.

Cách Phối Hợp Thảo Dược Theo Đối Tượng

PGS.TS.BS Dương Trọng Hiếu cho rằng việc sử dụng thuốc Nam phải “đúng người – đúng bệnh – đúng liều”. Một số hướng dẫn cụ thể:

• Người già: Ưu tiên tâm sen, toan táo nhân, lạc tiên.

• Phụ nữ sau sinh: Dùng long nhãn, hạt sen (nếu không bị tiểu đường).

• Người huyết áp thấp: Hạn chế dùng tâm sen, lá vông.

• Người hay stress: Kết hợp lạc tiên + lá vông + tâm sen liều nhỏ.

Gợi Ý Món Ăn Hỗ Trợ Ngủ Ngon

Ngoài thảo dược, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò lớn trong việc hỗ trợ giấc ngủ. Một số món ăn đơn giản, dễ chế biến tại nhà:

Cháo Long Nhãn Hạt Sen

• Nguyên liệu: Gạo tẻ, long nhãn, hạt sen, đường phèn.

• Công dụng: Bổ huyết, an thần, giúp ngủ sâu và tiêu hóa tốt.

Canh Hạt Sen Hầm Sườn

• Nguyên liệu: Sườn non, hạt sen, cà rốt, hành tím.

• Công dụng: Bồi bổ tỳ vị, nuôi dưỡng hệ thần kinh.

Cháo Bí Đỏ – Táo Đỏ – Kỷ Tử

• Nguyên liệu: Gạo nếp, bí đỏ, táo đỏ, kỷ tử.

• Công dụng: Dưỡng huyết, giảm mệt mỏi, tăng sức đề kháng.

Kết Luận

Giấc ngủ là món quà miễn phí mà tự nhiên ban tặng, nhưng để có được giấc ngủ trọn vẹn, đặc biệt ở tuổi trung niên, không phải là điều dễ dàng. Những vị thuốc dân gian như tâm sen, long nhãn, lá vông, toan táo nhân và lạc tiên là những lựa chọn an toàn, dễ áp dụng và phù hợp với thể trạng người Việt.

Tuy nhiên, dù là thảo dược, việc sử dụng vẫn cần có kiến thức và sự tư vấn khi cần thiết. Ngoài ra, để đạt hiệu quả lâu dài, người dùng cần kết hợp chế độ sinh hoạt lành mạnh, ăn uống điều độ và rèn luyện thể chất đều đặn. Sự kết hợp hài hòa giữa thảo dược, dinh dưỡng và lối sống sẽ giúp mỗi người gìn giữ giấc ngủ tự nhiên, không phụ thuộc vào thuốc tây.