Trẻ nhỏ xem nhiều video ngắn sẽ nguy hiểm như thế nào?

Thời đại công nghệ phát triển đã mang đến nhiều tiện ích về thông tin, nhưng cũng kéo theo vô số hệ lụy, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Trong đó thói quen xem video ngắn đang trở thành mối nguy hiểm tiềm ẩn khi ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức, hành vi và cả an toàn của trẻ. Cùng phân tích sâu hơn những nguy cơ của việc trẻ nhỏ xem video ngắn quá nhiều qua bài viết dưới đây.

Trẻ nhỏ xem nhiều video ngắn có thể gây nghiện nội dung

Ngày nay, việc xem video ngắn tràn lan trên Tiktok, Youtube, Facebook với những hình ảnh vui nhộn, hấp dẫn, được thiết kế để giữ người xem. Khi trẻ em tiếp xúc với dạng nội dung này quá sớm, não bộ của trẻ sẽ dễ bị cuốn vào vòng xoáy dopamine, đây là hormone tạo cảm giác vui vẻ, khiến trẻ luôn tìm kiếm những video tiếp theo để được thỏa mãn cảm giác. Đây chính là cơ chế gây nghiện nội dung, tương tự như game, nghiện mạng xã hội.

Một số biểu hiện thường gặp ở trẻ nghiện video ngắn:

• Lôi cuốn, xem không có điểm dừng
• Khó chịu, cáu gắt nếu bị ngắt quãng
• Không còn hứng thú với các hoạt động khác như đọc sách, vận động
• Thường xuyên nhại theo các nội dung vô nghĩa, phản cảm trên mạng

Hệ quả lâu dài là trẻ dễ bị lệch định hướng trong suy nghĩ, sống thu động và bị phụ thuốc vào điện thoại.

Giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến phát triển não bộ

Video ngắn được thiết kế để tiếp nhận thông tin nhanh, mỗi clip chỉ vài giây đến dưới 1 phút, nhiều hiệu ứng nhấp nháy, âm thanh liên tục. Điều này khiến não bộ của trẻ dần mất khả năng duy trì sự chú ý dài hạn. Trẻ quen với sự kích thích nhanh, dẫn đến việc không thể tập trung học bài quá 10-15 phút. Khi ăn hay học bài mất tập trung và luôn cần giải trí xen kẽ bằng video ngắn. Khó tiếp thu những kiến thức mang tính chiều sâu.

Về mặt khoa học thần kinh, các chuyên gia đã cảnh báo rằng não bộ của trẻ từ 0-10 tuổi vẫn đang trong giai đoạn phát triển mạnh. Nếu bị ảnh hưởng bởi nội dung số, vùng kiểm soát cảm xúc và khả năng tư duy logic sẽ bị ảnh hưởng. Hệ quả là trẻ có thể bị giảm trí nhớ, học kém, dễ phân tâm và thiếu sáng tạo.

Thiếu kỹ năng sống thực tế vì mải mê thế giới ảo

Nhiều trẻ không biết kỹ năng sống, gặp nguy hiểm, nhưng lại không biết cảnh báo người lớn khi thấy nguy hiểm, nhưng lại thuộc hàng trăm các nội dung trên mạng xã hội. Điều đáng lo hơn là nhiều nội dung video ngắn mang tính phản cảm, bạo lực, cổ súy cho hành vi nguy hiểm lại không được kiểm duyệt kỹ.

Dẫn chứng gần đây là vụ hai anh em đuối nước ở xã An Khánh, Hà Nội trong thời gian gần đây đã gây rúng động. Đây là một vụ tai nạn thương tâm, khi 2 đứa trẻ đang chơi cùng nhau gần giếng nước của làng, một bé đã trượt chân xuống cống, người còn lại cố cứu nhưng cũng bị đuối nước theo. Đến khi người lớn phát hiện cả hai đã tử vong thương tâm.

Vụ việc ở An Khánh là minh chứng rõ ràng rằng thế giới ảo có thể gián tiếp làm mất khả năng phát triển của trẻ. Trẻ em cần được vận động, chơi đùa ngoài trời, tiếp xúc xã hội thực tế để phát triển toàn diện. Tuy nhiên, việc dành quá nhiều thời gian cho video ngắn sẽ khiến trẻ thiếu quan sát và kém tiếp thu những kiến thức mới từ xung quanh. Không có khả năng tự bảo vệ bản thân trong các tình huống nguy hiểm, không biết cách xử lý các tình huống thực tế.

Trách nhiệm của phụ huynh trong việc quản lý thời gian dùng mạng xã hội

Trách nhiệm thuộc về người lớn, đặc biệt là cha mẹ. Để bảo vệ con khỏi những hệ lụy đáng sợ từ video ngắn, phụ huynh cần:

• Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị: Không nên cho trẻ dưới 3 tuổi sử dụng điện thoại. Trẻ từ 4–10 tuổi chỉ nên dùng tối đa 1 giờ/ngày.
• Chọn lọc nội dung cùng con: Xem cùng con, phân tích điều đúng sai trong video. Sử dụng ứng dụng kiểm soát của phụ huynh.
• Tăng thời gian vận động ngoài trời: Đưa con đi chơi công viên, tập bơi, học võ,… Tạo điều kiện cho con giao tiếp thực tế với bạn bè.
• Giáo dục kỹ năng sống: Dạy trẻ nhận biết nguy hiểm, cách xử lý khi gặp sự cố. Tạo tình huống giả định để con học phản xạ an toàn.
• Làm gương cho trẻ: Chính cha mẹ cũng nên hạn chế sử dụng điện thoại trước mặt con. Dành thời gian trò chuyện, chơi cùng con thay vì “quẳng” điện thoại cho con xem video.

Kết lại

Video ngắn không xấu, nhưng nếu không được định hướng đúng, chúng sẽ trở thành con dao hai lưỡi khiến trẻ em bị lệch lạc nhận thức, mất dần khả năng tập trung, kỹ năng sống và tệ hơn là đánh đổi bằng cả tính mạng như vụ việc đau lòng của hai đứa trẻ ở Hà Nội.